BÀI LỜI
CHÚA 48-49
BÀI 48
SỬ DỤNG CỦA CẢI
Trích Tin Mừng Thánh Luca 16.19tt
Xưa có một người nhà giàu, ăn mặc toàn hàng gấm tía, tơ lụa mịn màng, ngày ngày cùng bạn bè ăn uống tiệc tùng. Đang khi đó, có người ăn mày tên là La-da-rô, ngồi bên cổng nhà ông, mình đầy lở ghẻ, đói khát, khổ đau, chỉ mong được những miếng cơm thừa, canh cặn người ta liệng dưới bàn tiệc ông nhà giàu để ăn... mà không được. Chỉ có bầy chó hoang đến liếm các ung nhọt của y... Nhưng xảy ra, một hôm, người ăn mày chết và được các thiên thần đem lên dự tiệc ngay cạnh tổ phụ A-bra-ham. Còn ông nhà giàu cũng chết và được tống táng linh đình, nhưng bị đày xuống âm phủ, chịu các cực hình...
Từ trong âm phủ, người nhà giàu ngẩng lên thấy trên thiên đàng, La-da-rô được dự tiệc thanh nhàn bên A-bra-ham, ông ta mới kêu lên:
- Lạy Thánh tổ A-bra-ham! Xin thương xót tôi, sai La-da-rô nhúng đầu ngón tay vào chút nước mà thấm mút lưới tôi, vì tôi đang quằn quại trong ngọn lửa hoả hình!
Nhưng tổ phụ đáp:
- Hỡi con! Hãy nhớ lại: suốt đời con đã sung sướng, nay phải quằn quại, đau đớn là lẽ công bằng. Còn La-da-rô, suốt đời đau khổ, đói rét, bây giờ phải được an ủi nơi đây, cũng là sự công bằng. Ngày xưa, con đã chẳng qua lại giúp đỡ La-da-rô, thì ngày nay, La-da-rô làm sao qua lại giúp đỡ con được, vì từ âm phủ tới thiên đàng Là cả một vực thẳm ngăn cách đời đời, không giao thông với nhau được...
Người ấy lại nói:
- Vậy thưa Thánh tổ, con xin Ngài sai La-da-rô đến nhà cha con, vì con còn 5 anh em, ngõ hầu La-da-rô lấy bài học ghê sợ ấy mà răn dạy chúng, tránh xa lối sống ích kỷ, chỉ biết hưởng thụ, không biết chia sẻ với người khác, kẻo chúng phải sa vào chốn cực hình này.
Abraham đáp:
- Chúng đã có Lời Chúa và các lời tiên tri dạy, cứ nghe các Ngài!
Người ấy nói:
- Không đâu! Lời Chúa họ không nghe mà! Song nếu có ai từ cõi chết hiện về, tất chúng sẽ nghe mà hối cải!
Nhưng A-bra-ham bảo người ấy:
- Nếu chúng không nghe Lời Chúa và các tiên tri, thì cho dẫu có ai từ cõi chết hiện về, chúng cũng chẳng tin đâu!
* Đó là Lời Chúa! - Lạy Chúa Kitô, ngợi khen Chúa!
Suy niệm Lời Chúa
Bài vừa rồi, trích trong sách Tin Mừng của Chúa Giêsu. Xét kỹ, nó làm ta thắc mắc: Tại sao ông nhà giàu chết phải xuống hoả ngục? Không thấy nói ông ấy phạm tội trọng nào: không cướp của, không giết người... Chỉ thấy kể ông ấy ăn sung, mặc sướng, và chỉ thấy kể ông ấy không cho người ăn mày bên cổng nhà ông ăn uống. Thế mà phải xuống hoả ngục ư?
Nghe thế, nhiều người trọng bổn đạo chúng ta phải giật mình. Cho dù đời mình không phạm tội trọng nào khác, chỉ cần sống ích kỷ, hưởng thụ cho mình mọi thứ sung sướng ở đời, mà lơ bỏ không chia sẻ, không giúp đỡ người nghèo khổ, là đủ sa hoả ngục. Quả thật, từ nhiều năm, giáo hữu đã được dạy dỗ sống một thứ đạo cá nhân chủ nghĩa, chỉ biết lo cho mình! Những câu: “Tôi không giết người, không cướp của!” vẫn thường nghe, tưởng chừng như thế là đủ để rỗi linh hồn. Ngay cả những giáo hữu có tiếng là đạo đức, sốt sắng, cũng tưởng như vậy.
Bài Tin Mừng hôm nay và tất cả các Thày đến sĩ, giáo phụ cắt nghĩa bài đó đều dạy rằng: phải biết lo lắng, chia sẻ, giúp đỡ tha nhân, nhất là người nghèo khó mới cứu rỗi linh hồn mình. Nói rộng ra, phải tôn trọng công bằng và bác ái xã hội nữa.
Trở lại đoạn Tin Mừng vừa rồi mà xét coi. Ta nói ông nhà giàu không cướp của, giết người, thế có đúng không? Thưa: không đúng, vì ông ấy có cướp của và giết người. Các Thánh Giáo phụ dạy: “Hãy cho kẻ sắp chết đói của ăn, vì nếu không cho họ ăn, tức là anh em đã giết chết họ” (Hiến Chế “Vui mừng và hi vọng” đã trích dẫn câu này ở số 69). Vậy không cho kẻ đói ăn là giết họ, chứ đâu cứ phải cầm đao, cầm súng. Còn ông ấy cướp của thế nào? Thưa: khi không chia sẻ của cải cho người nghèo đói, đó là cướp của họ. Vì của cải trần gian, Thiên Chúa tạo dựng nên là để cho mọi người đều được hưởng dùng. Công Đồng Vatican 2 đã xác nhận lại lần nữa như thế, trong số 69 của Hiến Chế “Vui mừng và hi vọng”. Đành rằng mỗi người, tuỳ tài khéo, sức lực kiếm được của, kẻ nhiều, người ít. Và đành rằng mọi người đều có quyền có một phần của cải đầy đủ cho mình và cho gia đình mình. Song Giáo Hội cũng dạy rằng mọi người phải có bổn phận trợ giúp người nghèo và không chỉ khi nào dư thừa mới giúp. Nếu không, những người lâm vào cảnh sống cùng quẫn cực độ, họ có quyền lấy ở của cải người khác những gì cần thiết cho mình. Vì sao? Vì đứng trước sự nghèo đói cùng quẫn cực độ như thế, mọi sự lúc ấy trở thành của chung, theo đúng nguyên tắc về của cải, mà Thiên Chúa đã tạo dựng và trao ban cho hết mọi người. Vậy, khi ông nhà giàu trên kia, ăn mặc dư thừa, đang khi La-da-rô ăn mày rách rưới, đói khát, thiếu của ăn đến mức cùng độ và phải chết, mà ông nhà giàu không chia sẻ cho y, thì chẳng phải ông nhà giàu đã cướp của đáng lẽ phải thuộc về y để được sống sao? Vậy, người nhà giàu ấy đã phạm tội cướp của và giết người, và hình phạt hoả ngục là đáng. Kinh Thánh dạy: “Phàm ai không yêu anh em mình là kẻ sát nhân. Và phàm là kẻ sát nhân thì không có sự sống đời đời lưu lại nơi mình... Kẻ nào có của đời này mà thấy anh em nó lâm phải túng thiếu lại khép lòng không giúp đỡ, thì làm sao lòng mến Thiên Chúa lưu lại trong nó được?” (1Ga 3.15-17).
Phần chúng ta, nghe Lời Chúa dạy và Hội Thánh truyền như thế đã hiểu chưa, hay phải đợi xin Chúa cho La-da-rô hiện về từ cõi chết mới tỉnh ngộ, ăn năn hối cải, biết chia sẻ, biết thương giúp kẻ nghèo khổ, biết công bình xã hội? Mỗi người hãy tự trả lời trước mặt Chúa.
Bài Lời Chúa kỳ này dạy ta cách sử dụng của cải đời này thế nào cho đúng ý Thiên Chúa, đúng tinh thần con cái Thiên Chúa.
Ta hãy nhớ ba điều sau:
1/ Điều trước tiên: Khi được của, khi may sắm, tậu nhà cửa, khi sử dụng của cải..., nói tóm, khi có vật gì, được vật gì, chúng ta phải nhớ rằng đó là những vật mà Cha ta gian phú cho ta, như một ơn huệ của lòng thương Cha trên trời ban cho ta (x. Gc 1.17). Ta sử dụng chúng với lòng vui sướng và biết ơn, cảm tạ Cha trên trời.
2/ Điều thứ hai: Còn phải sử dụng trong sự tuân phục ý Cha nữa. Mà ý Cha muốn thế nào? Ngài muốn rằng của cải trần gian là để cho mọi người cùng hưởng. Khi ta đã đủ phần ta, thì của cải dư thừa là phải phân phát cho mọi người một cách hợp lý, theo luật công bằng và bác ái. Công Đồng dạy rõ: “Vì thế, khi sử dụng của cải, con người phải coi của cải vật chất mà mình làm chủ cách chính đáng, không chỉ như của riêng mình, mà còn là của chung nữa, nghĩa là của cải đó phải sinh ích không những cho riêng mình, mà còn cho cả người khác nữa” (Hiến Chế “Vui mừng và hi vọng”, số 69). Thông điệp mới đây của Đức Giáo Chủ Gioan Phaolô II về vấn đề xã hội, số 29, cũng lặp lại cùng một ý ấy.
Có nhiều người trong chúng ta nghe điều này thì lấy làm kinh ngạc: “Của cải tôi khó nhọc kiếm ra, tôi phải trọn quyền hưởng, dư thừa thì tôi tích trữ, để đó phòng hờ, chứ sao Hội Thánh dạy phải chia cho kẻ khác?”
Nói như thế, là tiếng nói của lòng ích kỷ, chứ không phải tiếng nói của Chúa. Chúa dạy thì khác: Phải chia sẻ, hay phải làm cho của cải sinh ích cho người khác. Đã đành, Hội Thánh cho phép ta dự phòng chút ít vì lo xa, nhỡ gặp cảnh túng ngặt, bệnh hoạn, già yếu. Nhưng dự phòng chút ít thôi và phải có lòng trông cậy, phú thác vào Cha trên trời, để lúc cần, Cha sẽ ban cho, lúc ốm đau, Cha sẽ lo liệu. Thế mới là có lòng trông cậy. Miệng ta đọc kinh trông cậy, đang khi ta cứ dự trữ tiền thật nhiều để phòng bị, vậy là ta trông cậy nơi tiền của, chứ có trông cậy nơi Chúa đâu! Đọc kinh trông cậy trong trạng thái đó là khinh bỉ Chúa, là đánh lừa Chúa, là đọc kinh láo lếu! Cứ cho đi! Cứ giúp đỡ người khác đi và thật lòng trông cậy đến lúc cần Chúa sẽ giúp đỡ ta. Chính Chúa đã chẳng nói: Chim sẻ ngoài trời, hoa huệ ngoài đồng, Chúa còn lo cho, huống chi chúng ta là con cái Ngài!
Vậy đừng tích trữ của cải! Người nào lo tích trữ tiền thật nhiều, dư ăn dư mặc, của chìm của nổi, tiền cất giấu ở két hay gửi ngân hàng, người đó đã làm sai mục đích về của cải: của cải, thay vì sinh ích cho người khác, thì lại nằm sét rỉ, mốc meo ở két sắt, két bạc, đang khi quanh họ, bao nhiêu người khác chết đói: Làm như thế là có tội trọng: tội hà tiện. Hãy nghe lời Kinh Thánh dạy: “Này, những kẻ giàu tiền lắm bạc, hãy khóc đi! Hãy rú lên! Vì những khốn khó sắp giáng xuống trên các ngươi! Của cải ích trữ của các ngươi đã đâm mục nát, xiêm y dư thừa chất đống trong rương đã bị mọt gặm, vàng bạc cất giấu đã bị sét rỉ và sét rỉ của chúng sẽ làm chứng tố cáo các ngươi hà tiện, ích kỷ không biết san sẻ cho người khác, Sét rỉ ấy sẽ nên hình phạt ăn thấu xương thịt các ngươi như lửa nghiến ngấu vậy. Tích trữ của cải, đó là các ngươi đã tích trữ thịnh nộ cho ngày phán xét chung vậy!” (Gc 5.l-3).
3/ Điều thứ 3: Tại sao hoặc vì lý do nào ta phải đem của giúp đỡ, phân phối cho người khác, cho công ích xã hội, chứ không được tích trữ? Thưa: Đồng tiền mồ hôi nước mắt kiếm ra đáng quí lắm!
Người ngày nay có câu:
“Đồng tiền là Tiên, là Phật,
là sức bật của tuổi trẻ,
là sức khoẻ của tuổi già...
Vậy, khi bắt ta chia sẻ của cải cho người thiếu thốn, nghèo khó, chứ đừng tích trữ cách ích kỷ, khi bắt ta đem của cải sinh lợi cho người khác nữa, theo công bình xã hội, thì Hội Thánh phải có lý do quan trọng lắm. Và đây là lý do ấy:
Đức Giáo Chủ Gioan-Phaolô II trong Thông điệp “Quan tâm về vấn đề xã hội”, số 29, trình bày đại khái như sau: “Con người quí hơn của cải, vì con người, cho dù là một tên ăn mày ghẻ lở, mạt rệp nhất, cũng là hình ảnh của Thiên Chúa, có linh hồn bất tử, là con cái Thiên Chúa, họ được ơn kêu gọi sống đời đời trên thiên đàng với Chúa, và đã được máu châu báu của Chúa Giêsu, Con Một Đức Chúa Trời, đổ ra cứu chuộc. Do đó, con người không chỉ là một cái xác, nhưng còn chứa đựng trong họ một thực tại siêu việt. Bởi vậy, người xưa thường nói rằng: một linh hồn quí giá hơn cả vũ trụ, huống chi một chút tiền của có là gì? Chính Đức Giêsu cũng nói như vậy: 'Nào ích gì cho kẻ kiếm được cả thế gian này mà đánh mất linh hồn. Họ sẽ lấy gì mà chuộc linh hồn lai được?'”.
Chính vì phẩm giá con người siêu vời như vậy, mà của cải phải dùng để giúp họ. Đó là trật tự, đó là phải đạo. Vì thế, Đức Giáo Chủ nói tiếp: “Từ xưa, Giáo Hội vẫn dạy và luôn thực hành điều đó, tức là đỡ đần những ai nghèo túng, kẻ thân cận cũng như xa lạ, giúp như thế không phải chỉ bằng các của “dư thừa”, mà ngay cả bằng các của cần thiết cho mình. Trong trường hợp cần thiết, người ta không thể dành tiền thay vì giúp kẻ nghèo để đem đi sắm đồ thờ phượng quí giá hay đồ trang hoàng thêm đẹp các giáo đường. Trái lại, rất có thể bó buộc phải bán đồ thờ quí giá ấy đi để mua đồ ăn, thức uống, quần áo, nhà cửa, thuốc men cho những người thiếu thốn” (HC “Vui mừng và hi vọng”, số 69; Thông điệp “Phát triển các dân tộc”, số 23 nữa).
Hôm nay, gia đình ta phải làm một việc đền tạ sốt sắng, kỹ càng hơn, vì tội ích kỷ, hà tiện mà ta đã luôn luôn phạm. Và xin Chúa giúp ta hiểu bài học Chúa dạy hôm nay mà đem ra thực hành! Vì ai chia sẻ ai thương giúp người đói khát, thiếu thốn, ngày phán xét Chúa sẽ nói: “Hỡi các kẻ Cha ta chúc phúc, hãy lên lĩnh cơ nghiệp hạnh phúc Nước Trời đã dọn sẵn cho các ngươi... Vì khi làm cho người nghèo khó, là các ngươi đã làm cho chính mình Ta” (Mt 25.34-40).
Tích truyện
SỬ DỤNG CỦA CẢI
Trích Tin Mừng Thánh Luca 16.19tt
Xưa có một người nhà giàu, ăn mặc toàn hàng gấm tía, tơ lụa mịn màng, ngày ngày cùng bạn bè ăn uống tiệc tùng. Đang khi đó, có người ăn mày tên là La-da-rô, ngồi bên cổng nhà ông, mình đầy lở ghẻ, đói khát, khổ đau, chỉ mong được những miếng cơm thừa, canh cặn người ta liệng dưới bàn tiệc ông nhà giàu để ăn... mà không được. Chỉ có bầy chó hoang đến liếm các ung nhọt của y... Nhưng xảy ra, một hôm, người ăn mày chết và được các thiên thần đem lên dự tiệc ngay cạnh tổ phụ A-bra-ham. Còn ông nhà giàu cũng chết và được tống táng linh đình, nhưng bị đày xuống âm phủ, chịu các cực hình...
Từ trong âm phủ, người nhà giàu ngẩng lên thấy trên thiên đàng, La-da-rô được dự tiệc thanh nhàn bên A-bra-ham, ông ta mới kêu lên:
- Lạy Thánh tổ A-bra-ham! Xin thương xót tôi, sai La-da-rô nhúng đầu ngón tay vào chút nước mà thấm mút lưới tôi, vì tôi đang quằn quại trong ngọn lửa hoả hình!
Nhưng tổ phụ đáp:
- Hỡi con! Hãy nhớ lại: suốt đời con đã sung sướng, nay phải quằn quại, đau đớn là lẽ công bằng. Còn La-da-rô, suốt đời đau khổ, đói rét, bây giờ phải được an ủi nơi đây, cũng là sự công bằng. Ngày xưa, con đã chẳng qua lại giúp đỡ La-da-rô, thì ngày nay, La-da-rô làm sao qua lại giúp đỡ con được, vì từ âm phủ tới thiên đàng Là cả một vực thẳm ngăn cách đời đời, không giao thông với nhau được...
Người ấy lại nói:
- Vậy thưa Thánh tổ, con xin Ngài sai La-da-rô đến nhà cha con, vì con còn 5 anh em, ngõ hầu La-da-rô lấy bài học ghê sợ ấy mà răn dạy chúng, tránh xa lối sống ích kỷ, chỉ biết hưởng thụ, không biết chia sẻ với người khác, kẻo chúng phải sa vào chốn cực hình này.
Abraham đáp:
- Chúng đã có Lời Chúa và các lời tiên tri dạy, cứ nghe các Ngài!
Người ấy nói:
- Không đâu! Lời Chúa họ không nghe mà! Song nếu có ai từ cõi chết hiện về, tất chúng sẽ nghe mà hối cải!
Nhưng A-bra-ham bảo người ấy:
- Nếu chúng không nghe Lời Chúa và các tiên tri, thì cho dẫu có ai từ cõi chết hiện về, chúng cũng chẳng tin đâu!
* Đó là Lời Chúa! - Lạy Chúa Kitô, ngợi khen Chúa!
Suy niệm Lời Chúa
Bài vừa rồi, trích trong sách Tin Mừng của Chúa Giêsu. Xét kỹ, nó làm ta thắc mắc: Tại sao ông nhà giàu chết phải xuống hoả ngục? Không thấy nói ông ấy phạm tội trọng nào: không cướp của, không giết người... Chỉ thấy kể ông ấy ăn sung, mặc sướng, và chỉ thấy kể ông ấy không cho người ăn mày bên cổng nhà ông ăn uống. Thế mà phải xuống hoả ngục ư?
Nghe thế, nhiều người trọng bổn đạo chúng ta phải giật mình. Cho dù đời mình không phạm tội trọng nào khác, chỉ cần sống ích kỷ, hưởng thụ cho mình mọi thứ sung sướng ở đời, mà lơ bỏ không chia sẻ, không giúp đỡ người nghèo khổ, là đủ sa hoả ngục. Quả thật, từ nhiều năm, giáo hữu đã được dạy dỗ sống một thứ đạo cá nhân chủ nghĩa, chỉ biết lo cho mình! Những câu: “Tôi không giết người, không cướp của!” vẫn thường nghe, tưởng chừng như thế là đủ để rỗi linh hồn. Ngay cả những giáo hữu có tiếng là đạo đức, sốt sắng, cũng tưởng như vậy.
Bài Tin Mừng hôm nay và tất cả các Thày đến sĩ, giáo phụ cắt nghĩa bài đó đều dạy rằng: phải biết lo lắng, chia sẻ, giúp đỡ tha nhân, nhất là người nghèo khó mới cứu rỗi linh hồn mình. Nói rộng ra, phải tôn trọng công bằng và bác ái xã hội nữa.
Trở lại đoạn Tin Mừng vừa rồi mà xét coi. Ta nói ông nhà giàu không cướp của, giết người, thế có đúng không? Thưa: không đúng, vì ông ấy có cướp của và giết người. Các Thánh Giáo phụ dạy: “Hãy cho kẻ sắp chết đói của ăn, vì nếu không cho họ ăn, tức là anh em đã giết chết họ” (Hiến Chế “Vui mừng và hi vọng” đã trích dẫn câu này ở số 69). Vậy không cho kẻ đói ăn là giết họ, chứ đâu cứ phải cầm đao, cầm súng. Còn ông ấy cướp của thế nào? Thưa: khi không chia sẻ của cải cho người nghèo đói, đó là cướp của họ. Vì của cải trần gian, Thiên Chúa tạo dựng nên là để cho mọi người đều được hưởng dùng. Công Đồng Vatican 2 đã xác nhận lại lần nữa như thế, trong số 69 của Hiến Chế “Vui mừng và hi vọng”. Đành rằng mỗi người, tuỳ tài khéo, sức lực kiếm được của, kẻ nhiều, người ít. Và đành rằng mọi người đều có quyền có một phần của cải đầy đủ cho mình và cho gia đình mình. Song Giáo Hội cũng dạy rằng mọi người phải có bổn phận trợ giúp người nghèo và không chỉ khi nào dư thừa mới giúp. Nếu không, những người lâm vào cảnh sống cùng quẫn cực độ, họ có quyền lấy ở của cải người khác những gì cần thiết cho mình. Vì sao? Vì đứng trước sự nghèo đói cùng quẫn cực độ như thế, mọi sự lúc ấy trở thành của chung, theo đúng nguyên tắc về của cải, mà Thiên Chúa đã tạo dựng và trao ban cho hết mọi người. Vậy, khi ông nhà giàu trên kia, ăn mặc dư thừa, đang khi La-da-rô ăn mày rách rưới, đói khát, thiếu của ăn đến mức cùng độ và phải chết, mà ông nhà giàu không chia sẻ cho y, thì chẳng phải ông nhà giàu đã cướp của đáng lẽ phải thuộc về y để được sống sao? Vậy, người nhà giàu ấy đã phạm tội cướp của và giết người, và hình phạt hoả ngục là đáng. Kinh Thánh dạy: “Phàm ai không yêu anh em mình là kẻ sát nhân. Và phàm là kẻ sát nhân thì không có sự sống đời đời lưu lại nơi mình... Kẻ nào có của đời này mà thấy anh em nó lâm phải túng thiếu lại khép lòng không giúp đỡ, thì làm sao lòng mến Thiên Chúa lưu lại trong nó được?” (1Ga 3.15-17).
Phần chúng ta, nghe Lời Chúa dạy và Hội Thánh truyền như thế đã hiểu chưa, hay phải đợi xin Chúa cho La-da-rô hiện về từ cõi chết mới tỉnh ngộ, ăn năn hối cải, biết chia sẻ, biết thương giúp kẻ nghèo khổ, biết công bình xã hội? Mỗi người hãy tự trả lời trước mặt Chúa.
Bài Lời Chúa kỳ này dạy ta cách sử dụng của cải đời này thế nào cho đúng ý Thiên Chúa, đúng tinh thần con cái Thiên Chúa.
Ta hãy nhớ ba điều sau:
1/ Điều trước tiên: Khi được của, khi may sắm, tậu nhà cửa, khi sử dụng của cải..., nói tóm, khi có vật gì, được vật gì, chúng ta phải nhớ rằng đó là những vật mà Cha ta gian phú cho ta, như một ơn huệ của lòng thương Cha trên trời ban cho ta (x. Gc 1.17). Ta sử dụng chúng với lòng vui sướng và biết ơn, cảm tạ Cha trên trời.
2/ Điều thứ hai: Còn phải sử dụng trong sự tuân phục ý Cha nữa. Mà ý Cha muốn thế nào? Ngài muốn rằng của cải trần gian là để cho mọi người cùng hưởng. Khi ta đã đủ phần ta, thì của cải dư thừa là phải phân phát cho mọi người một cách hợp lý, theo luật công bằng và bác ái. Công Đồng dạy rõ: “Vì thế, khi sử dụng của cải, con người phải coi của cải vật chất mà mình làm chủ cách chính đáng, không chỉ như của riêng mình, mà còn là của chung nữa, nghĩa là của cải đó phải sinh ích không những cho riêng mình, mà còn cho cả người khác nữa” (Hiến Chế “Vui mừng và hi vọng”, số 69). Thông điệp mới đây của Đức Giáo Chủ Gioan Phaolô II về vấn đề xã hội, số 29, cũng lặp lại cùng một ý ấy.
Có nhiều người trong chúng ta nghe điều này thì lấy làm kinh ngạc: “Của cải tôi khó nhọc kiếm ra, tôi phải trọn quyền hưởng, dư thừa thì tôi tích trữ, để đó phòng hờ, chứ sao Hội Thánh dạy phải chia cho kẻ khác?”
Nói như thế, là tiếng nói của lòng ích kỷ, chứ không phải tiếng nói của Chúa. Chúa dạy thì khác: Phải chia sẻ, hay phải làm cho của cải sinh ích cho người khác. Đã đành, Hội Thánh cho phép ta dự phòng chút ít vì lo xa, nhỡ gặp cảnh túng ngặt, bệnh hoạn, già yếu. Nhưng dự phòng chút ít thôi và phải có lòng trông cậy, phú thác vào Cha trên trời, để lúc cần, Cha sẽ ban cho, lúc ốm đau, Cha sẽ lo liệu. Thế mới là có lòng trông cậy. Miệng ta đọc kinh trông cậy, đang khi ta cứ dự trữ tiền thật nhiều để phòng bị, vậy là ta trông cậy nơi tiền của, chứ có trông cậy nơi Chúa đâu! Đọc kinh trông cậy trong trạng thái đó là khinh bỉ Chúa, là đánh lừa Chúa, là đọc kinh láo lếu! Cứ cho đi! Cứ giúp đỡ người khác đi và thật lòng trông cậy đến lúc cần Chúa sẽ giúp đỡ ta. Chính Chúa đã chẳng nói: Chim sẻ ngoài trời, hoa huệ ngoài đồng, Chúa còn lo cho, huống chi chúng ta là con cái Ngài!
Vậy đừng tích trữ của cải! Người nào lo tích trữ tiền thật nhiều, dư ăn dư mặc, của chìm của nổi, tiền cất giấu ở két hay gửi ngân hàng, người đó đã làm sai mục đích về của cải: của cải, thay vì sinh ích cho người khác, thì lại nằm sét rỉ, mốc meo ở két sắt, két bạc, đang khi quanh họ, bao nhiêu người khác chết đói: Làm như thế là có tội trọng: tội hà tiện. Hãy nghe lời Kinh Thánh dạy: “Này, những kẻ giàu tiền lắm bạc, hãy khóc đi! Hãy rú lên! Vì những khốn khó sắp giáng xuống trên các ngươi! Của cải ích trữ của các ngươi đã đâm mục nát, xiêm y dư thừa chất đống trong rương đã bị mọt gặm, vàng bạc cất giấu đã bị sét rỉ và sét rỉ của chúng sẽ làm chứng tố cáo các ngươi hà tiện, ích kỷ không biết san sẻ cho người khác, Sét rỉ ấy sẽ nên hình phạt ăn thấu xương thịt các ngươi như lửa nghiến ngấu vậy. Tích trữ của cải, đó là các ngươi đã tích trữ thịnh nộ cho ngày phán xét chung vậy!” (Gc 5.l-3).
3/ Điều thứ 3: Tại sao hoặc vì lý do nào ta phải đem của giúp đỡ, phân phối cho người khác, cho công ích xã hội, chứ không được tích trữ? Thưa: Đồng tiền mồ hôi nước mắt kiếm ra đáng quí lắm!
Người ngày nay có câu:
“Đồng tiền là Tiên, là Phật,
là sức bật của tuổi trẻ,
là sức khoẻ của tuổi già...
Vậy, khi bắt ta chia sẻ của cải cho người thiếu thốn, nghèo khó, chứ đừng tích trữ cách ích kỷ, khi bắt ta đem của cải sinh lợi cho người khác nữa, theo công bình xã hội, thì Hội Thánh phải có lý do quan trọng lắm. Và đây là lý do ấy:
Đức Giáo Chủ Gioan-Phaolô II trong Thông điệp “Quan tâm về vấn đề xã hội”, số 29, trình bày đại khái như sau: “Con người quí hơn của cải, vì con người, cho dù là một tên ăn mày ghẻ lở, mạt rệp nhất, cũng là hình ảnh của Thiên Chúa, có linh hồn bất tử, là con cái Thiên Chúa, họ được ơn kêu gọi sống đời đời trên thiên đàng với Chúa, và đã được máu châu báu của Chúa Giêsu, Con Một Đức Chúa Trời, đổ ra cứu chuộc. Do đó, con người không chỉ là một cái xác, nhưng còn chứa đựng trong họ một thực tại siêu việt. Bởi vậy, người xưa thường nói rằng: một linh hồn quí giá hơn cả vũ trụ, huống chi một chút tiền của có là gì? Chính Đức Giêsu cũng nói như vậy: 'Nào ích gì cho kẻ kiếm được cả thế gian này mà đánh mất linh hồn. Họ sẽ lấy gì mà chuộc linh hồn lai được?'”.
Chính vì phẩm giá con người siêu vời như vậy, mà của cải phải dùng để giúp họ. Đó là trật tự, đó là phải đạo. Vì thế, Đức Giáo Chủ nói tiếp: “Từ xưa, Giáo Hội vẫn dạy và luôn thực hành điều đó, tức là đỡ đần những ai nghèo túng, kẻ thân cận cũng như xa lạ, giúp như thế không phải chỉ bằng các của “dư thừa”, mà ngay cả bằng các của cần thiết cho mình. Trong trường hợp cần thiết, người ta không thể dành tiền thay vì giúp kẻ nghèo để đem đi sắm đồ thờ phượng quí giá hay đồ trang hoàng thêm đẹp các giáo đường. Trái lại, rất có thể bó buộc phải bán đồ thờ quí giá ấy đi để mua đồ ăn, thức uống, quần áo, nhà cửa, thuốc men cho những người thiếu thốn” (HC “Vui mừng và hi vọng”, số 69; Thông điệp “Phát triển các dân tộc”, số 23 nữa).
Hôm nay, gia đình ta phải làm một việc đền tạ sốt sắng, kỹ càng hơn, vì tội ích kỷ, hà tiện mà ta đã luôn luôn phạm. Và xin Chúa giúp ta hiểu bài học Chúa dạy hôm nay mà đem ra thực hành! Vì ai chia sẻ ai thương giúp người đói khát, thiếu thốn, ngày phán xét Chúa sẽ nói: “Hỡi các kẻ Cha ta chúc phúc, hãy lên lĩnh cơ nghiệp hạnh phúc Nước Trời đã dọn sẵn cho các ngươi... Vì khi làm cho người nghèo khó, là các ngươi đã làm cho chính mình Ta” (Mt 25.34-40).
Tích truyện
Một Sơ bác ái được người ta mách vào nhà giàu kia mà xin cho người nghèo. Đang khi đợi, Sơ nghe ở phòng bên ông chủ mắng con:
- Tại sao lai dùng hai con tem, đang khi một con là đủ gởi? Phải chọn tem cho đúng số tiền chứ!
Nghe vậy, Sơ nản lòng, chắc không xin được của giúp đỡ. Nhưng, thật đáng kinh ngạc, Sơ nhận được của giúp đỡ người nghèo cách rất rộng rãi. Sơ nói:
- Thưa ông, tôi biết ơn ông rất nhiều. Và sự biết ơn của tôi càng thêm lớn, vì tôi không ngờ lại xin được bội hậu thế này.
Ông chủ hỏi:
- Tại sao Sơ nghĩ vậy?
Sơ đáp:
- Vì lúc nãy tôi được nghe ông mắng con ông về chuyện phí tem.
Ông cười:
- Sơ ơi! Tần tiện và tiết kiệm không phải là hà tiện. Tôi muốn dạy con đừng phí của, dù đó là con tem chẳng đáng bao lăm. Chính vì thế mà tôi có thể cho người nghèo nhiều hơn.
BÀI 49
HAM HỐ THAM LAM
Chúng ta đã từng nghe truyện tướng Na-a-man, người Sy-ri ngoại đạo, đã được tiên tri Ê-li-da chữa lành tật phung hủi, nhờ vâng lời đi tắm 7 lần trong dòng sông Yor-đan. Sau khi được khỏi, tướng Na-a-man biếu lễ vật cho tiên tri rất hậu, nhưng tiên tri không nhận. Người của Thiên Chúa thì không hám lợi, còn tên đầy tớ của tiên tri thì sao? Ta hãy nghe Kinh Thánh kể tiếp câu chuyện.
Trích sách 2 Các Vua, ch.5
Đứa tiểu đồng của tiên tri Ê-li-da, tên tà Ghê-kha-di, tự nói với mình:
- Này, chủ ta quá dè dặt với Na-a-man, mà không chịu nhận lễ tạ của ông ấy dâng. Hoài của! Ta sẽ chạy theo mà lĩnh chút gì của ông ấy chứ!
Nói rồi, Ghê-kha-di đuổi theo xe của Na-a-man. Ông tướng này, thoáng thấy nó chạy theo mình, thì từ trên xe nhảy xuống, đến gặp nó và nói:
- Yên hàn cả chứ?
Nó đáp:
- Bằng yên cả! Chủ tôi sai tôi đi nói với Ngài: “Này, vừa rồi có hai người thuộc hàng tiên tri từ vùng núi Eph-ra-im đến với tôi. Xin ông cho họ một nén bạc, và hai bộ xiêm y”.
Na-a-man nói:
- Không những một nén, mà tôi xin biếu hai nén!
Và ông nài nẵng bắt Ghê-kha-di phải nhận hai nén bạc, dắt vào hai ruột tượng, kèm với hai bộ xiêm y. Và ông còn bảo hai đầy tớ vác hộ nó. Khi về tới nơi tiên tri ở, nó lĩnh lấy đồ vật mà đem giấu trong nhà. Các người kia đi rồi, nó ra mắt chủ nó.
Tiên tri mới nói:
- Ghê-kha-di, ngươi ở đâu đến?
Nó đáp:
- Tôi tớ ngài có đi đâu đâu!
Ông nói với nó:
- Thần trí ta đã theo dõi ngươi, khi ngươi chạy theo xe của người đó và người đó xuống xe gặp ngươi. Chẳng phải là ngươi đã lĩnh bạc, lĩnh áo ư? Thế là ngươi giàu tiền, lắm của rồi. Từ đây, người sẽ đem số bạc ấy tậu vườn dầu, vườn nho, chiên dê, bê bò, cùng tớ trai tớ gái! Nhưng đây là phần phạt của tội ham hố, tham lam: bệnh hủi của Na-a-man sẽ bám lấy mình ngươi và dòng dõi ngươi mãi.
Khi tên tiểu đồng rời khỏi mặt chủ, bệnh phung hủi đã xuất hiện trên khắp mình nó.
* Đó là Lời Chúa! - Tạ ơn Chúa!
Suy niệm Lời Chúa
Là tôi tớ trung trực của Chúa, tiên tri Ê-li-da quả có tư cách xả kỷ, vị tha, không tham lam, ham hố. Ông làm ơn trọng mà không nhận lễ tạ rất hậu của tướng Na-a-man, mặc dầu ông sống nghèo khó. Còn tên tiểu đồng, trái lại, tư cách thật tồi tệ, đã không lâm ơn cho ai, thấy tiền của người khác lại bắt ham muốn. Mất hết lương tri, hắn đã dám mạo danh chủ, bày đặt chuyện dối gian, để bòn rút được chút của cải.
Chúng ta có thể rút bài học nào từ tích Kinh Thánh ấy? Thật đã rõ: tránh tham lam, ham hố của cải cũng như tránh lo lắng, bận tâm quá về chúng.
Thứ nhất: Chúa dạy ta: ham hố và lo lắng về tiền của làm nghẹt ơn nghĩa Chúa trong linh hồn.
Đành rằng đồng tiền là cần thiết cho đời sống, “đồng tiền liền với khúc ruột” cơ mà! ai chẳng ham, chằng muốn? Nhưng lo lắng, bận tâm, ham hố về nó thì tai hại. Người đời lo lắng làm sao cho có của, có càng nhiều càng tốt. Nhưng đó là người đời, kẻ ngoại đạo, không là con cái Chúa, như chính Chúa Giêsu đã phán trong Tin Mừng: “Những điều ấy, người ngoại đạo lo kiếm tìm” (Mt 7.32). Ngài có ý đối chọi người ngoại với người có đạo. Người có đạo, có Cha trên trời, thì họ phải trông cậy và Cha trên trời lo cho như Chúa Giêsu nói tiếp theo ngay sau đó: “Phần các con, các con có Cha trên trời, Người biết rõ các con cần cái gì”. Chưa yên tâm, chúng ta hỏi lại Chúa: “Thưa Chúa, người ngoại lo tìm kiếm của cải, cơm ăn áo mặc, thế còn chúng con sẽ tìm kiếm gì?” Chúa đáp ngay câu sau đó (c.33): “Chúng con hãy tìm kiếm Nước Trời và sự công chính, đạo đức của Chúa”. Nghe Chúa đáp, hẳn ta kinh ngạc, và chắc chắn, có người không tin thầm nhủ: “Sống ở trần gian, cần tiền của, cơm ăn, áo mặc, mà không ra sức kiếm tiền, kiếm của, thì lấy gì mà ăn, mà mặc? Chúa thiếu thực tế! Ai sẽ cho chúng con các điều cần thiết ấy?”, Thấu suốt lòng ta, chắc Chúa buồn, vì ta không có tinh thần của Chúa, cũng chẳng hiểu lòng Cha trên trời, Đấng cho chim trời, cá nước không lo lắng gieo gặt gì, mà vẫn được Cha nuôi nấng đầy đủ, chẳng lẽ chúng ta là con cái Chúa, Chúa lại không lo cho ta có đủ của nuôi sống hơn các con vật đó sao? Cho nên Chúa mắng: “Quân yếu tin!” (c.30). “Cứ hãy lo tìm kiếm, không phải tìm kiếm của ăn, áo mặc, song tìm kiếm Nước Trời và sự công chính đạo đức, Cha trên trời sẽ ban thêm cho các con!” Anh chị em nghe rõ chưa? Các của ấy, Cha trên trời sẽ ban thêm cho! Đó là chính Lời Chúa hứa, mà trong kinh trông cậy ta đọc thì ta biết rằng: “Chúa là Đấng phép tắc và lòng lành vô cùng, đã phán hứa sự ấy chẳng có lẽ nào sai được. Amen”. Vấn đề là ta có dám tin vào Chúa như thế không?
Dĩ nhiên, Chúa Giêsu không dạy ta lười biếng, cứ ăn không ngồi rồi, chờ sung rụng. Chúa đã đặt cho loài người phải lao động: đổ mồ hôi đổi bát cơm, và ngay cả khi Ađam, Eva chưa phạm tội, thì Chúa cũng đã đặt ông bà trong vườn để săn sóc, trồng trọt vườn ấy cơ mà! Vậy Chúa chỉ ngăn ta lo lắng, bận tâm, tham lam, ham hố mà kiếm tìm của cải đời này. Vì Chúa biết lòng lo lắng ấy sẽ làm nghẹt ơn Chúa, cản trở sự sống đạo, làm ta ra khô khan, nguội lạnh với Chúa và các sự lên trời, một trật, lòng ra chai đá, ích kỷ, cứng cỏi với đồng loại Đó là một trong những hiểm hoạ lớn nhất đe doạ phần rỗi linh hồn của ta. Chính Chúa đã nói: “Như gai góc mọc lên chen lấn làm hạt lúa bị còi cọt mà chết đi, thì những lo âu việc đời và bả phú quí làm ngạt Lời Chúa mà ra vô hiệu” (Mt 13.22). Lời Chúa ở đây có ý nói đức tin Chúa gieo vào thửa ruộng lòng ta, sẽ bị ngột ngạt chết đi vì các lo âu sự đời, lo làm giàu, lo lắng tiền của.
Quả thật, Chúa nói rất đúng. Có những người tín hữu lo lắng tìm kiếm của cải, đến độ mắc tội hà tiện, tham lam: hễ cứ thấy tiền là động lòng tham, muốn có của ấy, bao nhiêu cũng không vừa, họ tham công tiếc việc, làm đêm làm ngày, Chúa nhật phải nghỉ việc xác để tôn thờ Chúa và dưỡng sức, họ cũng cứ quần quật làm như trâu, như bò, chứ không như cơn người nữa, càng không như con của Chúa. Họ còn không cho con cái đi học, bắt ở nhà làm việc, không dám ăn, không dám mặc, bỏ ra đồng tiền hay con cái xin tiền đóng tiền học, mua sách vở... thì tiếc xót như cắt da, cắt ruột, tằn tiện chi ly, chắt bóp, hạnh hoẹ, la mắng con cái từng chút nào là hoang phí, lấy gì đổ vào miệng mà ăn... - thật đúng như ông trùm sò đã nói: “Tôi chẳng yêu ai, chỉ yêu tiền” - nào bòn tro đãi trấu, nào ăn mắm mút giòi! Tâm hồn đầy lo lắng, ham hố như thế, cơn chỗ đâu dành cho Chúa, cho các sự thiêng liêng? ơn Chúa chết nghẹt mất rồi!
Hơn nữa, cũng như tên tiểu đồng Ghê-kha-di, mọi phương thế đều cót là tốt, để chiếm cho được của cải. Ghê-kha-di mạo danh chủ, bày đặt chuyện gian dối, thì ngày nay, mạo chữ ký, mạo dấu mộc đỏ, gian dối, lừa đảo. Những ai đọc báo Công an số đặc biệt mới đây sẽ thấy tả cả 1.001 lối lường gạt, xảo trá để đoạt của..., thậm chí không ngần ngại nhúng tay vào máu, hoặc hơn nữa, phản bội tổ quốc vì tiền... Phim truyền hình “Con Bạch tuộc” “Một mình chống Ma-fi-a” đã phơi bày tất cả các khía cạnh ghê sợ ấy. Cũng chi vì tiền! Cũng vì vậy, Yuđa đã bán Chúa 30 đồng bạc.
Thử hỏi: ơn nghĩa Chúa làm sao mà không chết nghẹt trong những tâm hồn như thế?
Nhưng có người nghĩ: linh hồn ấy cô thể ăn năn hối cải. Thưa: khó lắm!
Đôi khi được nghe giảng, nghe đọc sách thiêng liêng hay đọc Lời Chúa, được nhắc nhở, nhưng linh hồn ấy sẽ giả điếc làm ngơ, từ chối không sửa đổi tính ham hố, lo lắng tiền của. Linh hồn ấy sẽ mất ơn Chúa vĩnh viễn, đúng như Chúa Giêsu dạy trong dụ ngôn khách được mời dự tiệc cưới (Lc 14.15tt). Họ lấy cớ nọ, cớ kia, toàn là cớ vật chất: nào tôi xin kiếu vì tôi mới tậu ruộng phải đi thăm, hoặc mới tậu bò phải đi thử..., cũng như chúng ta ngày nay lấy cớ nào là tôi một vợ, năm con, phải lo đi làm, nào không có thời giờ, nào phải đi đây đi đó, lo việc nọ việc kia... Chúa cho biết tiếp dụ ngôn: khi ông chủ tiệc nghe đầy tớ về báo cáo các khách đã từ khước lời mời, ông nổi giận: vì tất cả các khách ấy được ông tôn trọng, quí mến mà họ đã khinh màng, coi trọng công việc và của cải vật chất hơn bữa tiệc của ông, nên ông hạ lệnh: Họ đã tỏ ra bất xứng, từ nay và cho đến đời đời, họ sẽ không được nếm tiệc của ông nữa, tức là mất được phúc dự tiệc thanh nhàn thiên quốc đời đời. Thay thế họ, chủ sẽ cho mời những kẻ nghèo đói, khao khát, chờ mong.
Anh chàng thanh niên giàu có nọ cũng vậy đó. Anh đã tỏ ra sống chính trực khá lắm khi nói với Chúa: “Lạy Thày, các điều răn tôi đã giữ từ thuở bé!”. Ấy thế mà khi Chúa bảo bán của cải, bố thí cho kẻ nghèo để đi theo Chúa, thì anh ta sầm mặt xuống mà bỏ đi buồn rầu, vì anh luyến tiếc của cải (Mc 10.17tt).
Ta đừng nghĩ rằng: dụ ngôn ấy chỉ nói về các người giàu có. Không! Ý chính Chúa muốn nới là lòng luyến tiếc của cải, người nhiều của luyến tiếc theo cách nhiều của, kẻ ít của theo cách ít của: một chiếc áo là cả một gia tài đối với người nghèo rồi và anh cũng có thể sống chết vì cái áo đó. Tại sao Tin Mừng tả: anh giàu có kia sầm mặt xuống, bỏ đi buồn rầu? Sầm mặt xuống là thái độ thất vọng. Có nhà chú giải cho rằng: đó là dấu hiệu của sự hư đi, vì anh đã làm hỏng cuộc đời! Đây này: anh được Đức Giêsu trìu mến, vì thấy đời anh đạo đức, ăn ở ngay lành, Ngài mời anh đi theo Ngài để nên cao sang, vinh hiển. Uổng thay! Anh đã vì tiền của tạm bợ, mau hư mau mất mà bỏ lỡ tiếng gọi, đời anh trệch hướng mất rồi. Vì được cả thế gian mà mất sự sống của linh hồn thì nào ích gì cho kẻ ấy? Nó sẽ lấy tiền của nào mà chuộc lai sự sống thiêng liêng của linh hồn?
Thứ hai: Chúa dạy rằng: Chớ để lòng ham mê của cải kẻo sẽ đâm ra làm nô lệ cho chúng, chúng trở thành chúa tể trong lòng ta và trong cuộc đời ta: “Các ngươi chớ tích trữ của cải dưới đất, nhưng hãy tích trữ kho tàng trên trời..., vì của cải ngươi ở đâu, lòng ngươi cũng ở đó (Mt 6.19-21).
Lòng con người thật là kỳ lạ: nó không thể để lòng ở hai nơi được, vừa để nơi của cải vật chất, vừa để nơi các của cải thiêng liêng. Cho nên, Chúa kết luận: “Con người không thể là tôi hai chủ. Vì hễ mến chủ này thì sẽ ghét chủ kia. Các ngươi không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được” (Mt 6.24). Thật là rõ ràng. Chúa không úp mở! Tiền của không thể làm Chúa, ngang hàng với Thiên Chúa trong đời ta được. Tiền của không là giá trị cao quí nhất, tuyệt đối tối thượng trong cuộc đời. Cho nên, hễ ai đặt cả trí khôn, đầu óc, suy tư, cả tâm hồn, thời giờ, sức lực vào việc tìm kiếm và giữ gìn nó, tức là coi nó là đích cuộc đời, là hạnh phúc đời mình. Nói tóm, coi nó là chúa tể rồi: họ đã thờ tiền của rồi đó! Và tức khắc, họ hết thờ Thiên Chúa, cho dù đang khi ấy họ còn làm các việc bề ngoài là đi dự lễ, đọc kinh..., song chỉ như một cái máy, lòng họ không còn để ở đó nữa. Chính vì nghiệm thấy sự ghê tởm ấy mà Thánh Phaolô nói: “Anh em hãy đinh ninh trong dạ điều này: mọi kẻ tham lam, hà tiện là... một hạng thờ quấy..., kẻ ấy không hề có phần trong Nước của Thiên Chúa” (Ep 5,5; Cl 3.5). Xưa, người ta gọi thờ quấy là thờ bụt thần, ma quỉ.
Quả thật, bài học Lời Chúa hôm nay thật quan trọng, nhất là với tinh thần duy vật ngày nay đang tràn lan trong thế giới. Con cái Chúa sống ở giữa thế gian khó lòng mà không nhiễm phải, nhất là trong các chuyện thiết thân, cần thiết cho cuộc sống ở trần thế như vấn đề tiền của, cơm ăn, áo mặc... Biết vậy, nên Chúa Giêsu càng dạy dỗ con cái Chúa phải cảnh giác, phải thức tỉnh, phải đi đúng Lời Chúa dạy, như thế, “ở giữa bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”, hoặc hơn nữa, còn phải “như đuốc sáng chiếu rọi giữa thế gian tăm tối tà vạy này” (Ph 2.15), nêu cao gương sáng của sự thanh thoát, của một lòng trông cậy vào Cha trên trời.
Tích truyện
Có một bà kia, cả đời chắt bóp, ky cóp, tần tảo mà sao bề ngoài vẫn thấy bà rách rưới, nghèo túng, ăn uống kham khổ, chồng con phải làm lụng không lục nào được nhàn rỗi. Sau đó, chồng chết, bà ở goá nuôi con, lại càng thấy bà nghèo khổ hơn nữa. Hàng xóm thấy vậy ai cũng tắc lưỡi thầm thương số phận hẩm hiu của bà và nhiều lần đã đến cho bà đồ ăn, thức uống và các đồ cần dùng khác.
Một hôm kia, kiệt sức, bà bệnh nặng và khó qua khỏi. Con cháu chạy đi mời cha đến ban phép xức dầu bệnh nhân. Thường thì xức dầu phải xức vào các ngũ quan: mắt, mũi, miệng và chân, tay. Khi cha xức đến tay, thì bà cứ co tay, giấu dưới bưng, bảo sao bà cũng không đưa ra. Con cái đến lôi tay ra thì bà càng gắng sức giấu lại, miệng kêu la lên rỉ... Gắng quá làm bà kiệt sức đứt mạch máu tắt thở.
Cả nhà khóc lóc, lo sợ, vì bà không chịu phép xức dầu cho nên. Linh mục cũng buồn rầu ra về. Khi ấy, người nhà mới kéo được hai tay bà ra, thì té ra hai tay bà nắm khư khư 5 lượng vàng.
- Tại sao lai dùng hai con tem, đang khi một con là đủ gởi? Phải chọn tem cho đúng số tiền chứ!
Nghe vậy, Sơ nản lòng, chắc không xin được của giúp đỡ. Nhưng, thật đáng kinh ngạc, Sơ nhận được của giúp đỡ người nghèo cách rất rộng rãi. Sơ nói:
- Thưa ông, tôi biết ơn ông rất nhiều. Và sự biết ơn của tôi càng thêm lớn, vì tôi không ngờ lại xin được bội hậu thế này.
Ông chủ hỏi:
- Tại sao Sơ nghĩ vậy?
Sơ đáp:
- Vì lúc nãy tôi được nghe ông mắng con ông về chuyện phí tem.
Ông cười:
- Sơ ơi! Tần tiện và tiết kiệm không phải là hà tiện. Tôi muốn dạy con đừng phí của, dù đó là con tem chẳng đáng bao lăm. Chính vì thế mà tôi có thể cho người nghèo nhiều hơn.
BÀI 49
HAM HỐ THAM LAM
Chúng ta đã từng nghe truyện tướng Na-a-man, người Sy-ri ngoại đạo, đã được tiên tri Ê-li-da chữa lành tật phung hủi, nhờ vâng lời đi tắm 7 lần trong dòng sông Yor-đan. Sau khi được khỏi, tướng Na-a-man biếu lễ vật cho tiên tri rất hậu, nhưng tiên tri không nhận. Người của Thiên Chúa thì không hám lợi, còn tên đầy tớ của tiên tri thì sao? Ta hãy nghe Kinh Thánh kể tiếp câu chuyện.
Trích sách 2 Các Vua, ch.5
Đứa tiểu đồng của tiên tri Ê-li-da, tên tà Ghê-kha-di, tự nói với mình:
- Này, chủ ta quá dè dặt với Na-a-man, mà không chịu nhận lễ tạ của ông ấy dâng. Hoài của! Ta sẽ chạy theo mà lĩnh chút gì của ông ấy chứ!
Nói rồi, Ghê-kha-di đuổi theo xe của Na-a-man. Ông tướng này, thoáng thấy nó chạy theo mình, thì từ trên xe nhảy xuống, đến gặp nó và nói:
- Yên hàn cả chứ?
Nó đáp:
- Bằng yên cả! Chủ tôi sai tôi đi nói với Ngài: “Này, vừa rồi có hai người thuộc hàng tiên tri từ vùng núi Eph-ra-im đến với tôi. Xin ông cho họ một nén bạc, và hai bộ xiêm y”.
Na-a-man nói:
- Không những một nén, mà tôi xin biếu hai nén!
Và ông nài nẵng bắt Ghê-kha-di phải nhận hai nén bạc, dắt vào hai ruột tượng, kèm với hai bộ xiêm y. Và ông còn bảo hai đầy tớ vác hộ nó. Khi về tới nơi tiên tri ở, nó lĩnh lấy đồ vật mà đem giấu trong nhà. Các người kia đi rồi, nó ra mắt chủ nó.
Tiên tri mới nói:
- Ghê-kha-di, ngươi ở đâu đến?
Nó đáp:
- Tôi tớ ngài có đi đâu đâu!
Ông nói với nó:
- Thần trí ta đã theo dõi ngươi, khi ngươi chạy theo xe của người đó và người đó xuống xe gặp ngươi. Chẳng phải là ngươi đã lĩnh bạc, lĩnh áo ư? Thế là ngươi giàu tiền, lắm của rồi. Từ đây, người sẽ đem số bạc ấy tậu vườn dầu, vườn nho, chiên dê, bê bò, cùng tớ trai tớ gái! Nhưng đây là phần phạt của tội ham hố, tham lam: bệnh hủi của Na-a-man sẽ bám lấy mình ngươi và dòng dõi ngươi mãi.
Khi tên tiểu đồng rời khỏi mặt chủ, bệnh phung hủi đã xuất hiện trên khắp mình nó.
* Đó là Lời Chúa! - Tạ ơn Chúa!
Suy niệm Lời Chúa
Là tôi tớ trung trực của Chúa, tiên tri Ê-li-da quả có tư cách xả kỷ, vị tha, không tham lam, ham hố. Ông làm ơn trọng mà không nhận lễ tạ rất hậu của tướng Na-a-man, mặc dầu ông sống nghèo khó. Còn tên tiểu đồng, trái lại, tư cách thật tồi tệ, đã không lâm ơn cho ai, thấy tiền của người khác lại bắt ham muốn. Mất hết lương tri, hắn đã dám mạo danh chủ, bày đặt chuyện dối gian, để bòn rút được chút của cải.
Chúng ta có thể rút bài học nào từ tích Kinh Thánh ấy? Thật đã rõ: tránh tham lam, ham hố của cải cũng như tránh lo lắng, bận tâm quá về chúng.
Thứ nhất: Chúa dạy ta: ham hố và lo lắng về tiền của làm nghẹt ơn nghĩa Chúa trong linh hồn.
Đành rằng đồng tiền là cần thiết cho đời sống, “đồng tiền liền với khúc ruột” cơ mà! ai chẳng ham, chằng muốn? Nhưng lo lắng, bận tâm, ham hố về nó thì tai hại. Người đời lo lắng làm sao cho có của, có càng nhiều càng tốt. Nhưng đó là người đời, kẻ ngoại đạo, không là con cái Chúa, như chính Chúa Giêsu đã phán trong Tin Mừng: “Những điều ấy, người ngoại đạo lo kiếm tìm” (Mt 7.32). Ngài có ý đối chọi người ngoại với người có đạo. Người có đạo, có Cha trên trời, thì họ phải trông cậy và Cha trên trời lo cho như Chúa Giêsu nói tiếp theo ngay sau đó: “Phần các con, các con có Cha trên trời, Người biết rõ các con cần cái gì”. Chưa yên tâm, chúng ta hỏi lại Chúa: “Thưa Chúa, người ngoại lo tìm kiếm của cải, cơm ăn áo mặc, thế còn chúng con sẽ tìm kiếm gì?” Chúa đáp ngay câu sau đó (c.33): “Chúng con hãy tìm kiếm Nước Trời và sự công chính, đạo đức của Chúa”. Nghe Chúa đáp, hẳn ta kinh ngạc, và chắc chắn, có người không tin thầm nhủ: “Sống ở trần gian, cần tiền của, cơm ăn, áo mặc, mà không ra sức kiếm tiền, kiếm của, thì lấy gì mà ăn, mà mặc? Chúa thiếu thực tế! Ai sẽ cho chúng con các điều cần thiết ấy?”, Thấu suốt lòng ta, chắc Chúa buồn, vì ta không có tinh thần của Chúa, cũng chẳng hiểu lòng Cha trên trời, Đấng cho chim trời, cá nước không lo lắng gieo gặt gì, mà vẫn được Cha nuôi nấng đầy đủ, chẳng lẽ chúng ta là con cái Chúa, Chúa lại không lo cho ta có đủ của nuôi sống hơn các con vật đó sao? Cho nên Chúa mắng: “Quân yếu tin!” (c.30). “Cứ hãy lo tìm kiếm, không phải tìm kiếm của ăn, áo mặc, song tìm kiếm Nước Trời và sự công chính đạo đức, Cha trên trời sẽ ban thêm cho các con!” Anh chị em nghe rõ chưa? Các của ấy, Cha trên trời sẽ ban thêm cho! Đó là chính Lời Chúa hứa, mà trong kinh trông cậy ta đọc thì ta biết rằng: “Chúa là Đấng phép tắc và lòng lành vô cùng, đã phán hứa sự ấy chẳng có lẽ nào sai được. Amen”. Vấn đề là ta có dám tin vào Chúa như thế không?
Dĩ nhiên, Chúa Giêsu không dạy ta lười biếng, cứ ăn không ngồi rồi, chờ sung rụng. Chúa đã đặt cho loài người phải lao động: đổ mồ hôi đổi bát cơm, và ngay cả khi Ađam, Eva chưa phạm tội, thì Chúa cũng đã đặt ông bà trong vườn để săn sóc, trồng trọt vườn ấy cơ mà! Vậy Chúa chỉ ngăn ta lo lắng, bận tâm, tham lam, ham hố mà kiếm tìm của cải đời này. Vì Chúa biết lòng lo lắng ấy sẽ làm nghẹt ơn Chúa, cản trở sự sống đạo, làm ta ra khô khan, nguội lạnh với Chúa và các sự lên trời, một trật, lòng ra chai đá, ích kỷ, cứng cỏi với đồng loại Đó là một trong những hiểm hoạ lớn nhất đe doạ phần rỗi linh hồn của ta. Chính Chúa đã nói: “Như gai góc mọc lên chen lấn làm hạt lúa bị còi cọt mà chết đi, thì những lo âu việc đời và bả phú quí làm ngạt Lời Chúa mà ra vô hiệu” (Mt 13.22). Lời Chúa ở đây có ý nói đức tin Chúa gieo vào thửa ruộng lòng ta, sẽ bị ngột ngạt chết đi vì các lo âu sự đời, lo làm giàu, lo lắng tiền của.
Quả thật, Chúa nói rất đúng. Có những người tín hữu lo lắng tìm kiếm của cải, đến độ mắc tội hà tiện, tham lam: hễ cứ thấy tiền là động lòng tham, muốn có của ấy, bao nhiêu cũng không vừa, họ tham công tiếc việc, làm đêm làm ngày, Chúa nhật phải nghỉ việc xác để tôn thờ Chúa và dưỡng sức, họ cũng cứ quần quật làm như trâu, như bò, chứ không như cơn người nữa, càng không như con của Chúa. Họ còn không cho con cái đi học, bắt ở nhà làm việc, không dám ăn, không dám mặc, bỏ ra đồng tiền hay con cái xin tiền đóng tiền học, mua sách vở... thì tiếc xót như cắt da, cắt ruột, tằn tiện chi ly, chắt bóp, hạnh hoẹ, la mắng con cái từng chút nào là hoang phí, lấy gì đổ vào miệng mà ăn... - thật đúng như ông trùm sò đã nói: “Tôi chẳng yêu ai, chỉ yêu tiền” - nào bòn tro đãi trấu, nào ăn mắm mút giòi! Tâm hồn đầy lo lắng, ham hố như thế, cơn chỗ đâu dành cho Chúa, cho các sự thiêng liêng? ơn Chúa chết nghẹt mất rồi!
Hơn nữa, cũng như tên tiểu đồng Ghê-kha-di, mọi phương thế đều cót là tốt, để chiếm cho được của cải. Ghê-kha-di mạo danh chủ, bày đặt chuyện gian dối, thì ngày nay, mạo chữ ký, mạo dấu mộc đỏ, gian dối, lừa đảo. Những ai đọc báo Công an số đặc biệt mới đây sẽ thấy tả cả 1.001 lối lường gạt, xảo trá để đoạt của..., thậm chí không ngần ngại nhúng tay vào máu, hoặc hơn nữa, phản bội tổ quốc vì tiền... Phim truyền hình “Con Bạch tuộc” “Một mình chống Ma-fi-a” đã phơi bày tất cả các khía cạnh ghê sợ ấy. Cũng chi vì tiền! Cũng vì vậy, Yuđa đã bán Chúa 30 đồng bạc.
Thử hỏi: ơn nghĩa Chúa làm sao mà không chết nghẹt trong những tâm hồn như thế?
Nhưng có người nghĩ: linh hồn ấy cô thể ăn năn hối cải. Thưa: khó lắm!
Đôi khi được nghe giảng, nghe đọc sách thiêng liêng hay đọc Lời Chúa, được nhắc nhở, nhưng linh hồn ấy sẽ giả điếc làm ngơ, từ chối không sửa đổi tính ham hố, lo lắng tiền của. Linh hồn ấy sẽ mất ơn Chúa vĩnh viễn, đúng như Chúa Giêsu dạy trong dụ ngôn khách được mời dự tiệc cưới (Lc 14.15tt). Họ lấy cớ nọ, cớ kia, toàn là cớ vật chất: nào tôi xin kiếu vì tôi mới tậu ruộng phải đi thăm, hoặc mới tậu bò phải đi thử..., cũng như chúng ta ngày nay lấy cớ nào là tôi một vợ, năm con, phải lo đi làm, nào không có thời giờ, nào phải đi đây đi đó, lo việc nọ việc kia... Chúa cho biết tiếp dụ ngôn: khi ông chủ tiệc nghe đầy tớ về báo cáo các khách đã từ khước lời mời, ông nổi giận: vì tất cả các khách ấy được ông tôn trọng, quí mến mà họ đã khinh màng, coi trọng công việc và của cải vật chất hơn bữa tiệc của ông, nên ông hạ lệnh: Họ đã tỏ ra bất xứng, từ nay và cho đến đời đời, họ sẽ không được nếm tiệc của ông nữa, tức là mất được phúc dự tiệc thanh nhàn thiên quốc đời đời. Thay thế họ, chủ sẽ cho mời những kẻ nghèo đói, khao khát, chờ mong.
Anh chàng thanh niên giàu có nọ cũng vậy đó. Anh đã tỏ ra sống chính trực khá lắm khi nói với Chúa: “Lạy Thày, các điều răn tôi đã giữ từ thuở bé!”. Ấy thế mà khi Chúa bảo bán của cải, bố thí cho kẻ nghèo để đi theo Chúa, thì anh ta sầm mặt xuống mà bỏ đi buồn rầu, vì anh luyến tiếc của cải (Mc 10.17tt).
Ta đừng nghĩ rằng: dụ ngôn ấy chỉ nói về các người giàu có. Không! Ý chính Chúa muốn nới là lòng luyến tiếc của cải, người nhiều của luyến tiếc theo cách nhiều của, kẻ ít của theo cách ít của: một chiếc áo là cả một gia tài đối với người nghèo rồi và anh cũng có thể sống chết vì cái áo đó. Tại sao Tin Mừng tả: anh giàu có kia sầm mặt xuống, bỏ đi buồn rầu? Sầm mặt xuống là thái độ thất vọng. Có nhà chú giải cho rằng: đó là dấu hiệu của sự hư đi, vì anh đã làm hỏng cuộc đời! Đây này: anh được Đức Giêsu trìu mến, vì thấy đời anh đạo đức, ăn ở ngay lành, Ngài mời anh đi theo Ngài để nên cao sang, vinh hiển. Uổng thay! Anh đã vì tiền của tạm bợ, mau hư mau mất mà bỏ lỡ tiếng gọi, đời anh trệch hướng mất rồi. Vì được cả thế gian mà mất sự sống của linh hồn thì nào ích gì cho kẻ ấy? Nó sẽ lấy tiền của nào mà chuộc lai sự sống thiêng liêng của linh hồn?
Thứ hai: Chúa dạy rằng: Chớ để lòng ham mê của cải kẻo sẽ đâm ra làm nô lệ cho chúng, chúng trở thành chúa tể trong lòng ta và trong cuộc đời ta: “Các ngươi chớ tích trữ của cải dưới đất, nhưng hãy tích trữ kho tàng trên trời..., vì của cải ngươi ở đâu, lòng ngươi cũng ở đó (Mt 6.19-21).
Lòng con người thật là kỳ lạ: nó không thể để lòng ở hai nơi được, vừa để nơi của cải vật chất, vừa để nơi các của cải thiêng liêng. Cho nên, Chúa kết luận: “Con người không thể là tôi hai chủ. Vì hễ mến chủ này thì sẽ ghét chủ kia. Các ngươi không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được” (Mt 6.24). Thật là rõ ràng. Chúa không úp mở! Tiền của không thể làm Chúa, ngang hàng với Thiên Chúa trong đời ta được. Tiền của không là giá trị cao quí nhất, tuyệt đối tối thượng trong cuộc đời. Cho nên, hễ ai đặt cả trí khôn, đầu óc, suy tư, cả tâm hồn, thời giờ, sức lực vào việc tìm kiếm và giữ gìn nó, tức là coi nó là đích cuộc đời, là hạnh phúc đời mình. Nói tóm, coi nó là chúa tể rồi: họ đã thờ tiền của rồi đó! Và tức khắc, họ hết thờ Thiên Chúa, cho dù đang khi ấy họ còn làm các việc bề ngoài là đi dự lễ, đọc kinh..., song chỉ như một cái máy, lòng họ không còn để ở đó nữa. Chính vì nghiệm thấy sự ghê tởm ấy mà Thánh Phaolô nói: “Anh em hãy đinh ninh trong dạ điều này: mọi kẻ tham lam, hà tiện là... một hạng thờ quấy..., kẻ ấy không hề có phần trong Nước của Thiên Chúa” (Ep 5,5; Cl 3.5). Xưa, người ta gọi thờ quấy là thờ bụt thần, ma quỉ.
Quả thật, bài học Lời Chúa hôm nay thật quan trọng, nhất là với tinh thần duy vật ngày nay đang tràn lan trong thế giới. Con cái Chúa sống ở giữa thế gian khó lòng mà không nhiễm phải, nhất là trong các chuyện thiết thân, cần thiết cho cuộc sống ở trần thế như vấn đề tiền của, cơm ăn, áo mặc... Biết vậy, nên Chúa Giêsu càng dạy dỗ con cái Chúa phải cảnh giác, phải thức tỉnh, phải đi đúng Lời Chúa dạy, như thế, “ở giữa bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”, hoặc hơn nữa, còn phải “như đuốc sáng chiếu rọi giữa thế gian tăm tối tà vạy này” (Ph 2.15), nêu cao gương sáng của sự thanh thoát, của một lòng trông cậy vào Cha trên trời.
Tích truyện
Có một bà kia, cả đời chắt bóp, ky cóp, tần tảo mà sao bề ngoài vẫn thấy bà rách rưới, nghèo túng, ăn uống kham khổ, chồng con phải làm lụng không lục nào được nhàn rỗi. Sau đó, chồng chết, bà ở goá nuôi con, lại càng thấy bà nghèo khổ hơn nữa. Hàng xóm thấy vậy ai cũng tắc lưỡi thầm thương số phận hẩm hiu của bà và nhiều lần đã đến cho bà đồ ăn, thức uống và các đồ cần dùng khác.
Một hôm kia, kiệt sức, bà bệnh nặng và khó qua khỏi. Con cháu chạy đi mời cha đến ban phép xức dầu bệnh nhân. Thường thì xức dầu phải xức vào các ngũ quan: mắt, mũi, miệng và chân, tay. Khi cha xức đến tay, thì bà cứ co tay, giấu dưới bưng, bảo sao bà cũng không đưa ra. Con cái đến lôi tay ra thì bà càng gắng sức giấu lại, miệng kêu la lên rỉ... Gắng quá làm bà kiệt sức đứt mạch máu tắt thở.
Cả nhà khóc lóc, lo sợ, vì bà không chịu phép xức dầu cho nên. Linh mục cũng buồn rầu ra về. Khi ấy, người nhà mới kéo được hai tay bà ra, thì té ra hai tay bà nắm khư khư 5 lượng vàng.